Günümüz otomobillerinde yaygın olarak kullanılan otomatik şanzıman türlerinden birine verilen isimdir. 1990 yılında ilk olarak porshe tarafından otomatik şanzımanın özel bir formu olarak icat edilmiştir. İsim hakları PORSHE ve VW grubu(Volkswagen, Skoda, Audi ) tarafından kullanılmaktadır. Bu yüzden birçok farklı marka araçlarındaki kullanılan ismi farklılık gösterebilir. HONDA i-shift, BMW ve ROVER steptronic, CHRYSLER speedstick, FORD select shift veya power shift, RENAULT quick shift, MERCEDES TouchShift , HYUNDAİ Shiftronic , VOLVO Geartronic, MAZDA da karşılığı activematictir.Günümüzde Lamborghini dahi bu sistemi farklı isimlede olsa kullanmaktadır. Halk tarafından yanlış olarak triptonik veya triptronik şeklinde kullanımlarıda mevcuttur. Orijinal ismi tiptronic olup tiptronik olarak kullanımı Türkçeye daha uygundur. Tiptronik vites nedir sorusunun tam olarak anlamı ; Tiptronic = vites değişimine müdehale edilebilen otomatik şanzıman türüdür.
Tiptronik otomatik şanzımana manuel olarak müdahaleye izin verilmesinin 2 ana sebebi vardır.
1- Yokuş aşağı inerken kompresörün ürettiği motor fireninden yararlanılarak güvenli sürate uygun olan küçük vitese sabitleyebilmek.
2- 2- Dik rampada daha verimli çıkabilmek ve uygun vitese sabitleyip güçlü tırmanma elde etmek için.
Yarı Otomatik Tiptronik Degildir!
Tiptronik vitesli bir araç özellikle yarı otomatik vitesli araçlardaki sistemle karıştırılır. Yarı otomatik vitesli araçlarda debriyaj olmasa da debriyaj görevini fren pedalına araç stop konumdayken yükler. Bu yüzden frene basmadan aracın çalışması mümkün olmaz. Örneğin opel’in easytronik vitesi veya Ford Fiestaların eski modellerinde (2006-2008) olan üretimleri bu şekildedir. Oysa tiptronik vitesli araçların çalışma sistemlerinde frene basarak çalıştırma zorunluluğu yoktur. Yarı otomatik vitesli araçta debriyaj kavraması mevcuttur. Düz vites bir aracın şanzumanının çalışma şekliyle aynıdır, sadece debriyaj otomatiktir. Vites geçişleri sarsıntılı olur. Ömür kısa ve arıza yapma riskleri fazladır. Tiptronik sistemler ise tork konvertörüne sahip olup gelişmiş bir şanzımana ve bu şanzımana elle müdahaleye izin veren gelişmiş otomatik bir sistemdir. Vites geçişlerini neredeyse hissetmezsiniz bile.
Tiptronik Vites İle Otomatik Vites Arasındaki Fark
Öncelikle açıklığa kavuşturulması gereken bir diğer husus tiptronik vitesli bir araç otomatik vitesli bir araçtır. Ancak otomatik vitesli bir araç tiptronik vitesli bir araç değildir. Tiptronik vitesli bir araç ta otomatik şanzımanlarda bulunan tork konvertörüne sahiptir. Otomatik şanzımandan farkı viteslerin istendiği anda sürücü tarafından vites kolunu ileri geri iterek değiştirilmesi olanağının bulunmasıdır. Manuel sürüş modunda olsanız dahi motoru korumak açısından belli devirlerin altında vitesi otomatik olarak azaltır, belli hızlarda belli viteslere geçiş izni vermez (mesela 80km/saat ile 1. vitese düşemediğiniz gibi 20 km/saat ile de 5. vitese çıkamazsınız). Otomatik vitesli araçarda ise manuel sürüş modu yoktur sadece pedala basma refkleksinize bağlı olarak vitesin otomatik olarak düşürüp yükseltilmesi durumu sözkonusudur. Triptonik (tiptronik) vites mi otomatik vites mi tercih etmeliyiz diye bana soracak olursanız kesinlikle tiptronik derim.Açıkça her görüş özneldir, ancak belli objektif faktörleri zaten herkes dikkate alacaktır.